Nieuwsbrief maart 2023. Schaarste in Europa noopt tot circulariteit
Het bezoek aan Griekenland van Tom Bade heeft opgeleverd dat we aan de slag gaan met onderzoek naar de nuttige toepassing van Brickz van de pulp uit de olijfolieproductie. Dat zal geen eenvoudige opgave zijn, niet eens zozeer wat betreft de mogelijkheid om de fenolen die zich in de pulp bevinden eerst af te breken als wel om het op een eiland als Kreta te laten komen tot een economisch rendabele business case. Gelukkig hebben we de wind in de zeilen.
Want wat uit de gesprekken met de sector en de telers op Kreta wel duidelijk is geworden, is dat ook daar het beeld bestaat dat we de komende jaren leven op een continent waar de schaarste aan grondstoffen toeneemt en je het je niet kunt permitteren om bepaalde reststromen niet om te zetten in nuttige producten. Zeker niet op een eiland. Daar is circulariteit eigenlijk nog meer een harde randvoorwaarde voor behoud van de leefbaarheid dan op het vasteland van Europa.
Als we het hebben over circulariteit lijkt het soms in de gesprekken die worden gevoerd of in de literatuur die je leest dat er nog helemaal niets gebeurt. Alsof we niet nu al composteren en afval verbanden met opwekking van energie en hergebruik gebruik van restmateriaal. Alsof we niet al auto’s volledig uit elkaar halen voor de onderdelen en ons papier apart inzamelen. Alsof we niet nu al snuffelen in de kringloopwinkel en hout hergebruiken om nieuwe hippe meubels van te maken.
Dit besef dat er al veel gebeurt, is belangrijk omdat het betekent dat je dus met nieuwe technologieën vrijwel altijd concurreert met reeds bestaande technieken en producten. Het is dus zeker niet alleen – of misschien wel ‘niet zozeer’- een kwestie van techniek (meer), maar vooral van economie. Is de nieuwe techniek winstgevender? Levert de nieuwe techniek meer besparingen op? Is de milieuwinst onevenredig veel groter dat het interessant hierin te investeren? Daar zal de winst vandaan moeten komen, want het is niet zo dat alles nog simpelweg en lekker goedkoop wordt gelost of gestort. Dat gebeurt bij wijze van spreken alleen nog maar met drugsafval.
Daarom is verbanden van biomassa ook een verschrikkelijk stap terug, want veel van de biomassa werd al juist in het hogere segment gebruikt (met name hout) en dus moest de overheid met subsidies juist de nuttige toepassing degraderen en de prijzen drukken. Een totaal pervers beleid gebaseerd op vooral gebrek aan kennis van onze bestuurders.
Meer en meer leven we op het Europese continent in tijden van schaarste. Dat is niet alleen meewind voor méér hergebruik, maar ook voor hoogwaardiger hergebruik. We komen door de schaarste vanzelf wel steeds hoger op het laddertje van Lansink. Zeker in Europa, van oudsher een plaats die van nature arm is aan grondstoffen. Maar het is dan wel aan te bevelen dat dit met meer visie gebeurt en zeker niet vanuit Brussel op basis van dwang, maar ingezet op lokaal en regionaal niveau door de mensen die de technologieën zelf hebben ontwikkeld.
Deze trend naar hoogwaardiger circulariteit op basis van schaarste is al jaren aan de gang en is niet veroorzaakt – hooguit versterkt- door de oorlog in de Oekraïne. En de schaarste zal dus ook niet weg zijn als deze oorlog stopt. Integendeel, schaarste zal zich overal in Europa voordoen en steeds meer doen voelen. Of het nu gaat om drinkwater, kunstmest, papier, plastics en.…goede bodemverbeteraars, onze inventiviteit zal steeds meer op de proef worden gesteld.
